14 km od Sanoka przy drodze wiodącej do Rzeszowa leży miejscowość Jurowce. Wieś założona w 1361 r., a w niej ciekawa, drewniana cerkiew greckokatolicka z 1873 r. (od 1946 r. kościół rzymskokatolicki), obok murowana dzwonnica z 1905 r.. W pobliżu, po drugiej stronie drogi, znajdują się murowane zabudowania dworskie (w fatalnym stanie). Wśród nich dwór klasycystyczny z 1 połowy XIX w., przebudowany w początkach XX w. Całość otoczona parkiem krajobrazowym. Na terenie parku jest zaniedbany staw.

Popiele, to przysiółek Jurowiec. Miejsce to zaintrygowało mnie w wyniku zapoznaniu się z jego historią po lekturze materiałów otrzymanych od p. Jana Popiela z Nowego Jorku.

Byłem tam niedawno. Pierwszy raz w życiu od strony Kostarowiec. Miejsce jakich wiele, a równocześnie niezwykłe. Piękna lipowa aleja prowadzi z Czerteża do Kostarowiec. Drzewa dają cień w upalne dni powodując, że jedzie się samochodem wolno rozkoszując się ulgą, jaką on przynosi. Podczas tak relaksowej jazdy można swobodnie rozglądać się dokoła. Okolica jest wyjątkowo rozległa, płaska. Poruszamy się wśród uprawnych pól po dolinie między zalesionymi, bezimiennymi wzgórzami. Cały czas zadajemy sobie pytanie: dokąd nas ona zaprowadzi, co tutaj było, wydarzyło się przed wiekami?

W X wieku, gdy pod władzą Piastów powstawało państwo polskie ziemie te znalazły się w jego zasięgu. Jak to często bywało w niespokojnych czasach średniowiecza, zmieniły wkrótce przynależność państwową, dostając się pod panowanie Rusi. Współczesny kronikarz zanotował, że w 981 r. książę kijowski Włodzimierz Wielki podbił południowo-wschodnie rubieże Polski, zajmując m.in. Przemyśl. Okres od końca X do połowy XIV w. to czasy ustawicznych zatargów, najazdów oraz wojen między Polską a sąsiednią Rusią, a niekiedy i pobliskimi Węgrami, o posiadanie ziem położonych w dorzeczu Sanu i Wisłoki. Sąsiedzkie wojny, a nawet okrutne najazdy Tatarów, nie zahamowały rozwoju tych terenów. Jak wiadomo z licznych przekazów historycznych, w połowie XIV w., gdy Kazimierz Wielki zajął Ruś Halicko-Włodzimierską, istniała tu już większość obecnych miast i osiedli. Np. Sanok otrzymał w 1339 r. prawa miejskie tzw. ruskie od Bolesława II Trojdenowicza, księcia halickiego, potwierdzone następnie w 1366 r. jako miejskie prawa magdeburskie przez króla Kazimierza Wielkiego. Opierając się na nich utworzył on system obronny (strefę obronna) od południa, rozciągający się od Biecza po Przemyśl, dla obrony przed Węgrami. Najstarsze miasta regionu, Biecz i Przemyśl, ufortyfikowano już wcześniej, zaś Krosno i Sanok, za jego panowania, nakładając obowiązek świadczeń na mieszkańców.

W początkach w. XV istniała tu niewielka miejscowość, która występuje w źródłach pod nazwą Podleshe, Polesche lub Podlansie, co można tłumaczyć jako Podlesie lub też Poleze. Po pewnym czasie zmienia się jej nazwa na Popiele i z tym określeniem weszła niebawem w skład pobliskich Jurowiec, jako ich przysiółek. Wspomniana osada była w posiadaniu Sasów - Popielów. Za zasługi wojenne w drużynach ruskich pod Grunwaldem, król Władysław Jagiełło w roku 1414 nadał im puste ziemie pod Drohobyczem z obowiązkiem wojennej służby. W tej sytuacji podjęto decyzję o sprzedaży sanockich dóbr. W aktach zachowała się wzmianka o zawartej w 1431 r. transakcji, która wymagała zgody króla, ze względu na obciążenia obowiązkiem do pewnych świadczeń wojennych. Nabywcą był Pełka z Jurowiec, który kupił je za 160 grzywien.

Kim byli dziedzice wsi Podlesie w Sanockim? W ciekawej monografii dr Barwińskiego "Konaszewicze" można znaleźć sugestie wskazujące na ...jakieś niejasne rodowe tradycje... z Kniaziem Popielem II. Popielowie należeli do niezbyt zamożnej, a bardzo rozrodzonej szlachty ruskiej, osiadłej w Małopolsce Wschodniej w Ziemiach: Przemyskiej, Halickiej i Sanockiej. Z tego rodu wywodzi się znana w środowisku kozackim postać hetmana Piotra Sahajdacznego.

2 maja 1417 r. miało miejsce bardzo ważne wydarzenie. W sanockim kościele parafialnym król Władysław Jagiełło bierze ślub z Elżbietą Granowską z Pilicy. Wesele odbywa się na sanockim zamku. Czy wśród gości byli znani nam Popielowie: Chodor z synami Truchanem i Luczem, jego brat Fil z synami Hirynem, Truchanem , Michałem i Iwanem, oraz Jakub z Dymitrem, Tyszem i Michałem? A może nabywca Popieli, "nobila Pełka de Jurgiowce"?

Dojeżdżamy do intrygującego skrzyżowania w szczerym polu. Drogi rozchodzą się we wszystkie świata strony, pośrodku zarośnięta trawą wysepka. W pobliżu zardzewiała tablica z napisem Spółdzielnia Produkcyjna .......... Jedziemy dalej lipową aleją. Po przejechaniu kilkuset metrów porzucamy ją kontynuując podróż polną drogą. Niestety jej stan techniczny nie pozwala już na rozmyślania. Dojeżdżamy do pierwszych zabudowań Jurowiec, a dokładniej przysiółka Popiele. Wkrótce asfalt głównej drogi, gdzie kończymy wycieczkę w średniowiecze.

MD

Sanok, lipiec'98

Uwagi do Webmastera

Powrót